सानुबाबु सिलवाल

अमेरिकामा झन्डै झन्डै सालाखाला ९८ प्रतिशत नेपालीहरु श्रमजीवी अर्थात वर्किङ क्लासमा पर्दछन् । उनिहरु श्रम गर्छन्, बिल भुक्तानी, तिरनतारन समयमै गर्छन् र २ प्रतिशत नेपाली अन्य प्रोफेसनलमा पर्दछन् । अर्थात, उनीहरुको कमाइ सरदर कमाउने अमेरिकनकै हाराहारीमा हुनुपर्दछ।

कानुनी कागजको अभावमा थुप्रै संख्यामा नेपाली श्रमिकहरु शोषित​, पीडित र अन्यायमा परेका या भ्वाइसलेस छन् भन्दा भयो। अर्कोथरि ठुलो जमात छ नेपालीहरुको जो अङ्ग्रेजी भाषाको अभावमा रोजगारदाता, साहु अर्थात मालिकबाट दिनदिनै, घन्टैपिच्छे पीडित​, शोषित र अप्ठेरोमा छन्, जहाँ आफ्नो भावना पोख्नै सक्दैनन् ​। श्रममा जाँदा बाटाभरि गाडी वा सार्वजनिक सवारी वा पैदलै जाँदा पनि फोनमा वा म्युजिक सेट कानमा लगाएर नेपाली दोहोरी, नेपाली सङ्गीत सुनेर हिँड्ने समुदाय काममा पुग्दा साहु, को-वर्कर वा आफ्ना म्यानेजरसँग आफ्ना तनाखा, आफ्ना बेनेफिट र मर्का सुनाउन सक्दैनन्, यही भाषाको अभावमा। यो संख्या पुरुषभन्दा महिलाहरुको बढी छ, अर्थात् यस सवालमा नेपाली महिलाको स्थिति झन् दयनीय छ​।

अमेरिकी साहु, भारतीय साहु, पाकिस्तानी साहु वा अन्य समुदायका साहुहरुबाट ठगिनु, श्रम शोषणमा पर्नु, सरदर र न्युनतम् ज्याला पनि नपाउनु त छँदै छ हाम्रै समुदाय नेपाली रोजगारदाता, नेपाली साहुहरुबाटै ठगिने, श्रम अनुसारको तलब र ज्याला नपाउनु र आफ्नै जात र आफ्नै नेपालीबाट ठगिनु र श्रम शोषणमा पर्नु अर्को दुखदायी अबस्था विद्यमान छ अमेरिकामा। दुःखको कुरा नेपाली समुदायमै नेपाली समाजसेवक​, वरिष्ठ समाजसेवीबाटै आफ्नै नेपाली कामदार, महिलाहरु ठगिनुचाहिँ अर्को पीडा भन्नैपर्ने भयो।

अमेरिकामा रहेका पीडित, शोषित र मर्कामा परेका श्रमिक नेपालीहरुको हितमा चाहेमा एउटा व्यक्तिले त सहयोग गर्न सक्छ भने एनआरएन अमेरिकाले त प्रशस्तै काम गर्न सक्दछ । यसका लागि जनचेतनासहितको अभिमुखिकरण र उद्दारका विविध कार्यक्रम एनआरएन अमेरिकाले सार्न सक्दछ । तर कसरी ?

अमेरिकामा धेरै नेपाली श्रमिकहरुको जीवनबिमा पनि छैन। धेरैलार्इ थाहा पनि छैन जीवनबिमा गर्न जरुरी छ भनेर​। कस्तो कुनखाले र कस्तो प्रकारको जीवनबिमा कालन्तरका लागि बढि लाभदायक छ भन्ने पनि धेरै नेपाली श्रमिकहरुलार्इ थाहा छैन अमेरिकामा। बढो जोखिमयुक्त काममा तल्लिन छन् नेपालिहरु । उनिहरुको वर्कर कम्पेन्सेसन​, लाइफ इन्सुरेन्स​, उनिहरुको वर्किङ बेनेफिटका बारेमा छलफल गर्न सक्दैनन् धेरै महिला तथा पुरुष नेपाली श्रमिकहरु । आफ्नै साहुबाट ठगिने, आफ्ना बेनेफिट​, राहत र अधिकारका लागि लडीदिने थुप्रै सरकारी एवम् गैरसरकारी अमेरिकन संस्थाहरु क्रियाशील छन् तर ती पीडित शोषित श्रमिकहरुलार्इ यो जानाकारी, सुचनाको हेक्का नै छ​, न कसैले भनिदिन्छन् नै, न त उनिहरु आफ्ना आवाज बुलन्द गर्ने र अधिकारका निम्ति लडीदिने संस्थामा आफ्ना भाबना ब्यक्त गर्ने अवस्थामा नै छन् ​।

केहि समयअघि नर्थक्यारोलिनामा एक नेपाली जो १० बर्षसम्म एउटा इन्डियन रेस्टुरेन्टमा, वैधानिक बन्ने कागजको लोभमा परी रेस्टुरेन्टको भित्री पकाउने तातो राफमा ओभनमा रातदिन नभनी काम गर्दा कागज र अलिक बढि तलब बढाइदिनका लागि साहुसँग थरथर काँपेर बोल्दा उनलार्इ अब आइन्दा यसरी बढि तलब र कागजको माग गरेमा डीपोर्ट गरिदिने धम्की दिएपछि आत्तिएर रुवाबासी गर्दै पंक्तिकारसँग सहयोगको याचना गर्न आइपुगे । यो पीडा देखेपछि पीडित नेपाली भाइको उद्दार मात्र नगरी वर्षौंदेखिका अतिरिक्त तलबसमेत दिलाउन भूमिका निर्वाह गरेँ मैले । यो व्यक्तिगत बखानका लागि नभई सचेतनाको लागि यसरी सार्वजनिक गर्दैछु म । यसरी एक पीडित नेपालीलाई दुःखको भूमरीबाट पार मात्र नलगाई वर्षौंको अतिरिक्त तलबका अलावा उही भारतीय साहुले गरिदिएको स्पोन्सरबाट ग्रिनकार्ड पनि हात लागेको छ त्यो भाइलाई । परिवारलार्इ समेत स्पोन्सर गरि अमेरिका ल्याउने तरखरमा छन यतिबेला उनी ​। यससम्बन्धी आलेख छिट्टै लेख्ने नै छु, ताकि अन्य पीडितलाई प्रेरणा होस् र पाठकवर्गलाई सन्तुष्टि मिलोस् ।

अन्त्यमा, यसरी अमेरिकामा रहेका पीडित, शोषित र मर्कामा परेका श्रमिक नेपालीहरुको हितमा चाहेमा एउटा व्यक्तिले त सहयोग गर्न सक्छ भने एनआरएन अमेरिकाले त प्रशस्तै काम गर्न सक्दछ । यसका लागि जनचेतनासहितको अभिमुखिकरण र उद्दारका विविध कार्यक्रम एनआरएन अमेरिकाले सार्न सक्दछ । तर कसरी ? यसबारे पनि म अवश्य लेख्ने छु ।